Er was eens … een narcist

Spiegeltje, spiegeltje aan de wand? Wie is de mooiste van het hele land? Je kent het vast wel, het sprookje van sneeuwwitje en haar boze stiefmoeder. De stiefmoeder die wil dat de wereld om haar draait, die er alles aan doet om de mooiste te blijven. Zeker als het spiegeltje op een gegeven moment niet meer het juiste antwoord geeft. Niet zij, maar Sneeuwwitje is de mooiste van het land. Dat doet pijn! Zo’n pijn zelfs dat de stiefmoeder woedend wordt. Ze gaat zelfs zo ver dat ze Sneeuwwitje wil laten doden door een jager en als dat niet lukt ertoe over gaat haar te vergiftigen.

Het kwaad overheerst

Het karakter en het gedrag van deze stiefmoeder zie je terug in heel veel sprookjes. Vaak in de gedaante van de boze stiefmoeder – wat is dat toch met stiefmoeders? – maar ook in andere karakters. Het kwaad, het egoïsme overheerst. Sneeuwwitje, Doornroosje, Assepoester of een van de andere tegenspeelsters van het kwaad delven eerst bijna het onderspit, maar gelukkig komen ze altijd als overwinnaar uit de strijd.

Al die slechteriken

Ik ben een fan van sprookjes. Heb ook aardig wat boeken in mijn kast staan, zelfs in het Zuid-Afrikaans. Nooit heb ik me gerealiseerd dat het karakter van de slechteriken wel heel erg lijkt op het gedrag van narcisten. Pas nu ik ermee bekend ben, herken ik het. Ik houd ervan dat goed slecht overwint, dat er daarna nog lang en gelukkig wordt geleefd. Misschien helemaal niet realistisch, maar daar is het een sprookje voor.

Of ben ik nou paranoïde geworden?

Toen een cliënte me vroeg “Is het jou ook opgevallen dat in boeken en films zoveel narcisme voorkomt? Ik zie ze overal of ben ik paranoïde geworden?” kon ik haar geruststellen. Ik zie het ook en hoor het ook van anderen. Bewust of onbewust is het gedrag van de narcist of zelfs van de psychopaat als voorbeeld gebruikt voor de slechte personages. Dat is voor de kijker ook geruststellend: als ze maar slecht genoeg worden afgebeeld, is het niet erg dat het niet zo goed of heel slecht met ze afloopt. De sympathie hoort naar het slachtoffer te gaan, niet naar de slechte persoon.

Er wordt zand in je ogen gestrooid

Zo werkt het in het echte leven ook. Je sympathie gaat uit naar de mensen met goed gedrag. Helaas laten narcisten dat ook zien als ze je willen binnenhalen en/of houden. Er wordt zand in je ogen gestrooid. Zie je het echter wel, herken je het gedrag dat bij de narcistische persoonlijkheidsstoornis hoort, dan is het zaak je sympathie in te trekken. Of wel: heb geen medelijden! Niet voor de persoon, niet voor de redenen waarom hij of zij zo is geworden, maar wel voor het gedrag. Dat gedrag werkt beschadigend. En hoe je het misschien ook hoopt, het sprookje zal nooit uitkomen. Je leeft niet lang en gelukkig met een narcist.

Nu gaat het om jou

Alle sympathie mag nu naar jezelf gaan. Jij, die slachtoffer bent (geweest) van een narcist. Dat betekent niet dat je zielig in een hoekje moet gaan zitten, maar dat je voor jezelf mag erkennen wat je overkomen is. Dat je compassie voor jezelf mag voelen zoals je dat zo goed voor een ander kunt. Dat je daar verdrietig en boos over mag voelen. Dus niet bagatelliseren, maar omarmen wat er is gebeurd. Je gevoelens erover omarmen. Dat maakt je geen slachtoffer, maar juist heel sterk. Wat je ook helpt, is om jezelf weer terug te vinden, misschien zelfs wel opnieuw uit te vinden. Lief voor jezelf zijn, jezelf op de eerste plaats zetten. Een dosis gezond egoïsme tonen, het is per slot van rekening jouw leven. Zodat jij overwint, net als Sneeuwwitje en de anderen.

Hulp nodig?

Vind je het lastig om de focus op jezelf te leggen? Om je leven weer om jou te laten draaien? Een jou die zichzelf niet wegcijfert, die niet pleast, maar leeft vanuit zichzelf. Met respect naar anderen. Ik begrijp het helemaal. Dat valt ook helemaal niet mee als je met een narcist te maken hebt (gehad), want juist die doet je geloven dat je niets waard bent, het niet waard bent. De omgekeerde wereld. Ik had niet zonder hulp tot het punt kunnen komen waar ik nu sta en heel eerlijk, als ik tegen een plafond aan loop, doe ik dat nog steeds. Ook om bij te leren voor jou. Wil jij hulp bij jouw proces, ik help je graag. Hoe bespreek ik graag met je in een focussessie. Als je hier klikt, kun je er meer over lezen en hem aanvragen.

Narcisme komt voor onder mannen en vrouwen. De afbeelding had dus ook andersom gekund. Wil je reageren op dit bericht? Heb je vragen? Graag. Weet wat dit blog openbaar staat en je reactie ook. Je kunt ook anoniem reageren.