https://pixabay.com/nl/photos/kroon-sparkle-gouden-960740/9 kenmerken waaraan je een narcist herkent
Waaraan kun je een narcist herkennen? Dat is toch wel de meest gestelde vraag. In dit artikel ga ik in op negen kenmerken van de narcist, van de narcistische persoonlijkheidsstoornis aan de hand van de DSM IV, de classificatie van psychische stoornissen.
Onder ieder kenmerk vind je de gedragingen die daarbij passen. Het zijn de gedragingen waaraan je narcistisch misbruik herkent.
De 9 kenmerken om een narcist te ontmaskeren
1. De narcist heeft een opgeblazen gevoel van eigen belangrijkheid
Daardoor overdrijft de narcist de eigen prestaties en talenten, verwacht als superieur erkend te worden zonder de erbij horende prestaties echt te hebben geleverd. Bijvoorbeeld het recht hebben op een baan terwijl niet aan de vereisten wordt voldaan. Wel in het hoofd van de narcist, maar niet volgens zijn of haar papieren.
2. De narcist is gehecht aan fantasieën over grenzeloze successen, macht, genialiteit, schoonheid of ideale liefde
De narcist vertelt dat met zo’n grote stelligheid dat je er wel in moet geloven, terwijl er geen bewijzen voor zijn. Wat voor baan iemand heeft gehad. Of de grote vriendenkring waar de narcist op kan bogen.
3. De narcist gelooft dat hij ‘heel speciaal/bijzonder’ en uniek is en alleen begrepen kan worden door, of hoort om te gaan met, andere heel speciale mensen (of instellingen) met een hoge status
Mensen die daar niet toe behoren zullen als minderwaardig om mee om te gaan worden beoordeeld. Bekritiseerd, omlaaggehaald. Of de narcist haalt zichzelf omhoog ten koste van die anderen. Alles om zichzelf in een beter daglicht te stellen.
4. De narcist heeft excessieve behoefte aan buitensporige bewondering
De narcist heeft daardoor grote behoefte aan aandacht, liefde en bewondering van anderen. Dit maakt hem of haar van anderen afhankelijk. De narcist heeft vaak geen lange relaties en lange vriendschappen. Hoe meer mensen om zich heen, hoe meer bewondering. Dat is ook de reden waarom narcisten vaak vreemdgaan.
5. De narcist heeft een gevoel bijzondere rechten te hebben, dat wil zeggen onredelijke verwachtingen over een speciale voorkeursbehandeling, of dat er automatisch wordt voldaan aan zijn verwachtingen
De narcist verwacht dit van anderen, maar er is geen sprake van wederkerigheid. Ook respecteert de narcist jouw grenzen niet, maar bepaalt deze. Als je niet voldoet aan de verwachtingen, straft de narcist. Met woede, met een (dagenlange) silent treatment.
6. De narcist buit anderen uit, dat wil zeggen, hij of zij maakt misbruik van anderen om zijn eigen doeleinden te verwezenlijken
Alles wordt daarvoor uit de kast getrokken. Hij of zij vertoont volledig respectloos gedrag of gedraagt zich juist prima als hij of zij het belang ervan in ziet een goede indruk te moeten maken. Er is geen gelijkwaardigheid in een relatie met een narcist: hij of zij is altijd beter, slimmer of heeft het altijd erger of slechter meegemaakt.
7. De narcist heeft gebrek aan empathie: is niet bereid de gevoelens en behoeften van anderen te erkennen of zich ermee te vereenzelvigen of te identificeren
Hij of zij kan gevoelens en behoeftes echter wel onderscheiden en erop inspelen. Ook kan een narcist niet op zichzelf reflecteren. Hij of zij neemt geen verantwoordelijkheid voor het gedrag en zal de schuld altijd bij anderen leggen. Dit alles maakt wederkerigheid onmogelijk. Hierdoor is het niet mogelijk een volwassen relatie met een narcist te onderhouden.
8. De narcist is vaak afgunstig op anderen of gelooft dat anderen op hem afgunstig zijn
De narcist kan geen positieve gevoelens als blijdschap en vreugde voelen, wel boosheid, wantrouwen, jaloezie. Vanuit jaloezie kan hij of zij claimend gedrag vertonen.
9. De narcist toont zich arrogant of hooghartig in houding of gedrag
De narcist is perfect, maar kan daartegen ook het perfecte slachtoffer zijn. Alles is de schuld van iemand of iets anders. Vaak is het uiterlijk alles, is hij of zij perfect verzorgd. Maar als de narcist het daar niet van kan hebben, is de kans groot dat hij of zij zich juist slonzig kleedt. De algemene normen en kledingvoorschriften zijn niet op hem of haar van toepassing. De narcist gaat zijn of haar eigen gang.
Een stoornis gaat om de totale persoon
Een persoonlijkheidsstoornis heeft betrekking op de totale persoonlijkheid: er is sprake van anders denken, anders voelen en anders handelen. De persoon in kwestie realiseert zich niet dat hij of zij anders handelt. Het is een ernstige stoornis en over het algemeen vaak onbehandelbaar.
Gradaties in narcisme
Narcisme kent gradaties. Als iemand kenmerken vertoont maakt dat niet direct een narcist. Iedereen heeft narcistische trekken, vertoont narcistisch gedrag. Dit zijn eigenschappen die bij een gezond ego horen, bijvoorbeeld zelfvertrouwen, ambitieus zijn. Dit wordt niet ingezet tegen anderen. Er is sprake van gezond narcisme.
Bij de tweede gradatie herken je dat de kenmerken van het gedrag van de narcist meer en meer wordt ingezet en dat dit ten koste gaat van anderen gaat.
De laatste gradatie is de meest destructieve, het meest kwaadaardig. Er is sprake van pathologisch narcisme. Bij vijf of meer van de bovengenoemde kenmerken wordt de diagnose narcistische persoonlijkheidsstoornis gesteld.
Zelden de diagnose narcist
Deze diagnose wordt echter maar zelden gesteld. De narcist gelooft in het door zichzelf geschapen ideaalbeeld, in de perfectie. Hulp zoeken is daarom in zijn of haar ogen niet nodig.
Een uitzondering is als het kaartenhuis van de narcist in elkaar stort en hij of zij depressief wordt. Bijvoorbeeld als hij of zij het niet meer kan hebben van het uiterlijk of zijn of haar bedrijf of functie en bijbehorende status kwijtraakt. Dan bestaat de kans dat er hulp wordt gezocht. Ook kan de rechter bij hoog conflict scheidingen dit vereisen of een werkgever.
Narcisme is overal
Narcisme komt voor onder mannen en onder vrouwen, al ligt in het laatste geval het percentage lager. Het komt voor van hoog tot laag in de maatschappij, en niet alleen in relaties. Je kunt er overal mee te maken krijgen. Narcisme komt veel voor hoog in het bedrijfsleven, maar ook onder hulpverleners en andere beroepen die macht verlenen.
Dit artikel is niet bedoeld om een diagnose te stellen, een etiket te plakken of een stok te hebben om mee te slaan. Een diagnose stellen is voorbehouden aan een gespecialiseerd psychiater. Wel is het heel belangrijk dat je deze kenmerken en het gedrag (via de link tref je nog meer voorbeelden aan) van de narcist te herkent, zodat je er adequaat op kunt reageren.
Leer alles over narcisme
Kennis is macht. Dat geldt zeker bij narcisme. Als je weet wat het is, kun je narcistisch misbruik voorkomen. Het helpt je ook de juiste stappen te nemen als je er al mee te maken hebt: weggaan, je zelfbeeld weer opbouwen en meer. Lees meer over de kenmerken van narcisme en herstellen ervan in deze E-books.
Wil je reageren op dit blog? Heb je vragen? Voel je welkom. Weet wel dat dit blog en je reactie openbaar is en voor iedereen zichtbaar en toegankelijk.
https://pixabay.com/nl/photos/vrouw-gezicht-lichte-schilderij-6174830/ 
https://pixabay.com/nl/photos/schutting-teken-hout-verweerd-3639200/ 
https://pixabay.com/nl/photos/lavendel-natuur-bloemen-planten-3576129/ 
https://pixabay.com/nl/photos/strand-slippers-cala-shell-zand-2928443/ 
https://pixabay.com/nl/photos/man-vrouw-paar-mensen-handen-2609375/ 
https://pixabay.com/nl/photos/mensen-vrouw-lap-haar-blind-flold-2574506/
https://pixabay.com/nl/photos/vrouw-middelbare-leeftijd-schommel-797390/
https://pixabay.com/nl/photos/zelfmoord-depressie-verdrietig-5127103/
https://pixabay.com/nl/photos/persoon-springen-silhouet-avond-984124/
Willy Dankjewel, SUPER gaaf dat je deze kennis wil delen!
Graag lees ik hij/zij want inderdaad ik heb ook ervaren dat vrouwen in deze mannelijke energie zitten.
Met alle gevolgen van dien aard.
Hartegroet Elise
Graag gedaan, Elise. En ja, er zijn ook vrouwen waarbij narcistisch gedrag overheerst. Het is inderdaad vaak de kant van de mannelijke energie, maar dan wel de doorschieter ervan. Sterkte ermee.
Warme groet, Willy
Er zijn ook vrouwelijke narcisten, maar vaak wordt de stoornis omgezet in een borderline stoornis. Vrouwen manipuleren anders dan mannen.
Dank je wel voor de aanvulling, Jolanda
mijn ervaringen met een narcistische vrouw zijn echt vreselijk. Ik ben blij dat ik weg ben gegaan bij haar. Ze heeft me letterlijk helemaal gesloopt en kapot gemaakt. Nog steeds krijg ik dagelijks 15 mailtjes van haar met ellende. Lekker de hele boel aan elkaar liegen en mij overal de schuld van geven.
Beste Mike, wat goed dat je weg gaat, maar wat vervelend om te lezen dat het bij jou (ook) niet ophoudt. Heb je handvatten hoe daar mee om te gaan? Als je deze nog zoekt, dan is de Powerboost iets voor jou.
Warme groet, Willy
Wat als de narcist je eigen 20-jarige zoon is? Moeilijk om afstand te nemen, je laat je kind toch niet in de steek?! Grenzen bewaken? Makkelijker gezegd dan gedaan…
Beste Conny,
Dank je wel voor je bericht. Dit onderwerp is te complex om zo te bespreken. Om te kijken waar je met je zoon tegen aanloopt en te kijken wat ik voor je kan doen, kun je een focussessie aanvragen via deze link. Spreek ik je binnenkort?
Warme groet, Willy
Ik heb een narcistische zoon die mij van alles de schuld geeft. Daarbij heeft hij een nieuwe partner die borderline heeft. Ik heb alles fout gedaan in hun ogen. Zijn nieuwe partner is aan de derde relatie bezig heeft uit elk huwelijk een kind. Mijn kleinkind nu 7 jaar heb ik 4 keer gezien. Dit was haar zet om mij te pijnigen dat ik het niet wilde doen zoals zij het wilde. Kreeg een vervelend telefoon gesprek met schelden toen met de mededeling dat ik mijn kleinkind nooit meer zou zien. Naar een paar pogingen om toch mijn kleinkind te zien heb ik de moed opgegeven. Nu is hij helemaal vervreemd van mij.
Dat is een hard gelach, Jose, dat je je kleinkind – en ik denk je zoon? – zo weinig ziet. Lukt het je dat op te vangen?
Ik wens je hier veel sterkte mee.
Warme groet, Willy
Ik zou nog wel onderscheid willen maken tussen ‘narcist zijn’ en je als ‘narcist gedragen’. Het onderscheid is misschien academisch, maar een etiket op een persoon plakken is wel eens te makkelijk. Ik herken veel van de gedragingen die je noemt. Na 45 jaar ontpopte mijn broer zich als narcist. Het heeft altijd kunnen sluimeren toen het hem goed ging. Toen het slecht met hem ging kwamen de slechte eigenschappen onvervormd naar boven. Ik heb daarop met hem gebroken. Dat is geen makkelijke stap, maar het geeft wel heel veel rust. En veiligheid. Veranderen kan je zo een persoon niet. Je kunt alleen maar hopen dat het hem op een dag weer goed gaat, zodat zijn donkere kant weer minder aan de oppervlakte komt. Ben er niet gerust op, want de constitutie waarin hij nu verkeert, is geen goed uitgangspunt voor succes in het leven.
Beste Pieter, je hebt gelijk wat betreft het onderscheid. Ik schrijf voor het gemak over de ‘narcist’ en verwijs daarbij naar de persoon met een narcistische persoonlijkheidsstoornis of narcistische trekken. Jammer te horen dat je dit met je broer meemaakt. Verbreken van het contact geeft inderdaad rust, veiligheid. Soms kan iemand met narcistische trekken geholpen worden beter in het leven te staan. Dit is afhankelijk van de gradatie van narcisme. In dit artikel vertel ik er meer over. Ik wens jou en je broer beste toe.
Warme groet, Willy
Na een korte relatie met een narcist die – de goden zij dank – al na een jaar is verbroken, herken ik de narcist al van verre. Op het werk (complimenten geven) en een buurvrouw die partijtjes en etentjes geeft zonder mij uit te nodigen. Mijn fout; ik heb haar de bewondering en verafgoding onthouden. Dus voorzichtig om haar heen laveren.
Fijn dat je ze herkent, Mary. Daar heb je al een wereld mee gewonnen.
Het gedrag van wat hier de narcist genoemd wordt, is aardig weergegeven. Veel te aardig! Wat ik mis is dat er achter het masker van deze figuren een schaamteloze afpersers schuil gaan. Ze doen al die moeite niet voor niets. Ze dwingen je al je geld af te staan. Zo niet, dan pakken ze wat ze pakken kunnen. Het zijn beulen, ware tirannen.Ook mijn dochter ben ik kwijt aan twee van deze narcisten. Mensen begrijpen het woord niet. Ik vind ook dat we mensen met dit gedrag rustig psychopaten kunnen noemen. Ze zetten je gevangen, nestelen zich in je wezen, en vermoorden wie jij bent. Ik vraag al jaren om hulp, maar ze weten de situatie zo te draaien dat jij de schuldige bent. Men kent het fenomeen niet en wenst zich er niet in te verdiepen.
Beste Meija,
dank je wel voor je aanvulling. Narcisme is er in gradaties. Het kan inderdaad heel ver gaan. Het is ook een uitingsvorm van psychopaten. Die gaan nog veel verder en missen niet alleen empathie, maar ook geweten. Helaas worden beide vormen veelal niet onderkent bij de hulpverlening en instanties, waardoor je nog meer het slachtoffer wordt dan je al bent. Hier wordt vanuit diverse kanten hard aan gewerkt, maar dit is helaas een zaak van een lange adem. Tot die tijd is het belangrijk dat je zelf mee om leert te gaan. De gevoelens die erbij horen omarmt en focust op een goed leven voor jezelf. Ik weet dat het makkelijker geschreven is dan gedaan, maar dat dit de enige manier is om overeind te blijven. Ik wens je alle sterkte toe.
Warme groet, Willy
Wat een herkenning, ook ok ben 18 jaar geleden ‘ingepakt’ door een narcist. Als ik toen wist wat ik nu weet?? Eerste jaren ging het nog maar nadat hij van AntiDepri af ging kwam het in alle hevigheid naar boven, na 4 jaar tig x proberen nu opgestapt maar ik ben wel de schuldige en geheel uitgekleed, letterlijk en figuurlijk. Snap nu meer van de 2 exen van hem, hij legde altijd de schuld bij hun(en ik geloofde dat) maar weet nu wel beter. Krabbel nu geestelijk omhoog maar is zuur dat hij met niets bij mij kwam maar nu alles ingepikt heeft en ik diegene ben die met niets achterblijft. Maar voel me bevrijdt dus dat is voor mij al een gewonnen race.
Beste Jojo, dank je wel voor je reactie. Wat je schrijft is zo herkenbaar. Alles is voor de narcist, waardoor hij als een soort parasiet te leegzuigt. Jij bent daar wel heel erg door getroffenen, lees ik, maar je ziet er ook het goede in. Dat is de goede mentaliteit om te herstellen en je lever weer op te pakken. Een leven waarin je kiest voor jezelf, met respect naar anderen om je heen. Wens je sterkte met je herstel. Warme groet, Willy
Ik Heb volgens mij alleen nog maar narcistische relaties gehad. Of relaties met narcistische trekken. Of mannen die hun relaties nog niet verwerkt hadden.
Vraag mij af wat dat over mijzelf zegt.
Ben er al mee bezig vanaf mijn 37 ste om het te verwerken. Om het bij mijzelf te ontdekken wat de oorzaak is. Emdr gedaan. Trauma’s proberen te verwerken.
En nog dit soort mannen komen op mijn pad waar ik mee in zee ga. Pas nog zon relatie verbroken. Ik begin steeds meer aan mezelf te twijfelen en denk ook wat zal mijn omgeving vriendinnen familie hier van denken. Ik heb aangegeven dat ik graag die ene man wilde. Wat mijn maatje zou zijn. Dat ik daarom het opnieuw probeerde een relatie te vinden. De laatste relatie duurde 2enhalf jaar een vrij pittige relatie. Wat angstgevoelens weer omhoog bracht.
Ik dacht door de therapieën geen narcisme aan te trekken maar nog overkwam het mij. Gewoonweg om weer verdrietig van te worden. Heimelijk verlang je naar een goede man. Weet dat je zelf eerst goed moet zorgen voor jezelf.
Ben al bijna 65 jaar en dat is mijn levensverhaal. Het heeft zich herhaald en herhaald. Waar zit de kern bij mij.
Meer houden van mezelf…. ik weet het niet meer. Hoe kom ik hieruit. Assertiviteit.
En toch verzamel ik alle moed bij elkaar om mijzelf weer te genezen. Weer opnieuw te beginnen en positieve kant te bekijken.
Dacht dat ik na alles weer goed in mijn leven zou staan maar toch voel ik steeds dat negatieve. Angstgevoelens.
Probeer leuke afleiding te zoeken.
Praten met vriendinnen
Mijn eigen leven weer op te pakken.
Beste Mia, dank voor je reactie en je openheid. Ik voel je vertwijfeling en begrijp hem. Zelf zeg en ervaar ik inmiddels dat ik ze ook nog wel aantrek, maar dat mijn buikgevoel aangeeft dat het niet klopt en dat ik daar naar durf te luisteren. Ik ga er niet mee verder, hoe moeilijk soms ook. Het is belangrijk te ontdekken welke behoefte je partner in je vervult, welke angst daar onder zit, zodat je deze aan jezelf kunt geven en kunt helen. Het gekke is dat je dat als volwassene ook kunt, maar dat je in een liefdesrelatie weer te maken krijgt met je angsten, behoeftes en wonden die je vaak als kind al oploopt. Onbewust spelen deze op. Narcisten spelen er bewust op in. Dat is waar ik o.a. in coachtrajecten met cliënten aan werk. Het is niet makkelijk, je kunt terugvallen maar ook weer terugveren. Als je behoefte hebt om te weten wat ik voor jou kan betekenen, dan spreek ik je graag. Ik werk daarvoor met focussessies en nodig je van harte uit deze met me in te plannen. Houd moed, warme groet, Willy