Om te herstellen van narcistisch misbruik is het heel goed om te praten met de mensen om je heen. Helaas krijg je juist daarbij vaak het deksel op je neus. De mensen om je heen hebben geen kennis van narcisme. Ze hebben geen idee waar je doorheen gaat, begrijpen het niet. Of ze zijn beïnvloed door de narcist, staan aan zijn of haar kant. Hoe dan ook, ze maken, bedoeld of onbedoeld, opmerkingen die het voor jou verergeren.
‘Waar twee kijven, hebben twee schuld’ / ‘Kijk ook eens naar je eigen aandeel’
Beide opmerkingen geven precies hetzelfde gevoel als wat de narcist jou gaf en geeft: de schuld ligt bij jou. Terwijl dat niet zo is. In een relatie met een narcist ligt de verantwoordelijkheid voor het verloop ervan bij de narcist. Laat je deze schuld niet nog meer aanpraten.
Helaas heb jij met jouw gedrag in de relatie – gericht op zelfbescherming – zijn of haar gedrag onbewust in stand gehouden. Dat is iets om later in je herstelproces naar te kijken. Neem het jezelf niet kwalijk. Als je niet weet waar je mee te maken hebt, weet je ook niet wat te doen. Je bent de relatie ingezogen en leeggezogen.
‘Ik herken een narcist van 100 meter afstand’
Dat jij dat niet hebt gedaan, bevestigt het spel van de narcist, namelijk dat je dom bent. Dat is niet zo. Als ik verder vraag op zo’n opmerking, dan blijkt diegene vaak maar heel weinig van narcisme en het gedrag te weten. Is dat wel het geval, dan zou hij of zij de narcist die het gedrag openlijk vertoont kunnen herkennen.
Binnen relaties heb je echter vooral te maken met verborgen narcisme. Deze narcist laat naar omstanders de aardige, attente, joviale, lieve, charmante kant zien, net als naar jou in het begin. De gemene kant bewaren ze voor jou en andere intimi. Ook deze persoon heeft zich laten misleiden door de prachtige buitenkant.
‘Het is zo’n aardige man/vrouw’
Deze sluit aan bij het vorige punt. Je kunt je verhaal niet kwijt omdat mensen niet geloven dat hij of zij zo is. Ze zien alleen de mooie buitenkant. De goede ex-partner. De fijne vader of moeder. Ze zijn net zo gemanipuleerd als jij was. Geloven alle mooie verhalen. Ondertussen ga jij je nog schuldiger voelen en wellicht (nog meer) twijfelen; zie je het dan toch niet goed?
‘Hij of zij kan er niets aan doen’
De omstander voelt empathie met je (ex-) partner. Hij of zij kan er niets aan doen, heeft een vreselijke jeugd gehad. Jij moet je schamen dat je zo met hem omgaat.
De reden waarom iemand iets doet, maakt het gedrag niet opeens goed. Daar is de narcist zelf verantwoordelijk voor. En juist dat gedrag is de reden dat je niet met hem of haar meer samen kunt zijn. Houd je daaraan vast.
‘Ben je er nog niet overheen?’
Deze opmerking horen veel meer mensen die te maken hebben met een rouwproces. Een opmerking die schaamte opwekt. En een schuldgevoel. Ben je dan toch gek? Nee! Er staat geen tijd voor rouwen. Je hebt er zo lang voor nodig als nodig is.
Na een relatie met een narcist is een rouwproces nog veel rauwer. Je bent niet alleen je partner, je gezin, het leven zoals je kende, je dromen en meer verloren. Je bent ook nog eens jezelf kwijtgeraakt. Bovendien is de kans groot dat je een trauma hebt opgelopen. Het is dus helemaal niet raar dat je er nog niet overheen bent. Voeg daar nog bij dat een narcist vaak door blijft gaan met zijn of haar spel. Hierdoor word je enorm tegen gehouden in je herstel.
‘Wat ben je hard geworden’
Door alles wat je hebt meegemaakt en mogelijk nog meemaakt, heb je een beschermend muurtje om je hart gebouwd. Wellicht zelfs helemaal om je heen. Je wilt dit niet nog eens meemaken. Je vertrouwen is ernstig geschonden. Deze opmerking maakt dat niet beter.
Het liefst wil je ook weer je zachte zelf zijn, openstaan voor anderen. Dat lukt je pas als je voldoende bent hersteld, het vertrouwen in jezelf hebt hersteld. Dan kun je flexibeler met je muurtje omgaan; omhoog naar wie je (nog) niet vertrouwt, omlaag – of in ieder geval lager – naar wie je wel vertrouwt. Jij bepaalt het moment, en niemand anders, wat er ook gezegd wordt.
‘Maar je bent nu toch van haar/hem af?’
Zo lijkt het wel, inderdaad. Die opluchting heb je zelf vlak na de scheiding ook gevoeld. Wat een rust, niemand in huis die de sfeer bepaalt. Niet meer op je tenen lopen. Helaas heb je ontdekt dat je niet van het gedrag afkomt. Het gaat op een andere manier gewoon door, zeker als je nog gebonden bent door kinderen, een bedrijf, een huisdier etc. In apps, mails, telefoontjes, langsrijden, via anderen etc.
Ook is de scheiding vaak een langdurig traject. Als er al afspraken komen, worden ze vaak niet nageleefd. Mogelijk volgt rechtszaak op rechtszaak. Dat kan jaren in beslag nemen. Nee, je komt niet of nauwelijks van hem of haar af. De relatie is voorbij, maar de naweeën niet. Weer een opmerking waar je niets mee kunt, waarop je je gedwongen voelt uit te leggen, jezelf te verdedigen.
‘Zou je het niet nog eens proberen?’
De narcist schreeuwt rond hoe moeilijk hij of zij het heeft. Ook tegen jou. Zo ben je overal de oorzaak van, dan weer dat hij of zij je zo graag terug wilt. Het zou nu zoveel beter gaan. De narcist heeft ervan geleerd. Dit alles word je verteld met de opmerking of je het niet toch nog eens moet proberen. Beïnvloed of goedbedoeld, dit zou je zomaar aan het twijfelen kunnen brengen. De twijfel die je toch al voelt als hij of zij aardig, attent, berouwvol is.
Bedenk je dat deze mensen door de narcist zijn beïnvloed. Ze worden ingezet als verlengstuk, als pion. Om jou weer terug te krijgen, want hij of zij is nog niet klaar met je.
‘Laat hem of haar gewoon los’
Deze opmerking krijg je als je toch weer contact legt of teruggaat. Mensen willen je behoeden, maar begrijpen niet wat er speelt bij jou. Je weet dat je niet terug moet gaan, maar het lukt je niet je tegen deze aandrang te verzetten.
Het spel van de narcist is een spel met je hoofd. Door dat spel raak je als het ware verslaafd aan de narcist. Bij ieder contact, ook online, treedt de verslaving weer in werking. Zeker als hij of zij aardig en attent is. Je wilt hem of haar wel loslaten, maar zolang de narcist dat niet bij jou doet, is dat heel lastig. Als anderen dat ook nog eens zeggen, voel je je helemaal schuldig.
Er zijn nog veel meer voorbeelden
Deze opmerkingen, hoe goed bedoeld ook, maken emoties bij je los. Emoties waardoor je het gevoel hebt dingen te moeten uitleggen. Je te moeten verdedigen. Net zoals je dat bij de narcist ook altijd moet of moest. Dat is frustrerend, vermoeiend. Het haalt je onderuit.
Stop daar dan ook mee. Praat over dit onderwerp alleen nog met mensen die het begrijpen, die er kennis over hebben en/of die het ervaren hebben. Waar je zo vaak en veel mag praten als je wilt. En zo lang als jij dat nodig hebt.
Wees selectief
Deze mensen luisteren naar je, troosten je, motiveren je. Houden je een spiegel voor als dat nodig is. Ze helpen je de positieve kanten van het leven weer te zien. Ze leren je wat normaal menselijk gedrag is. Bieden je afleiding.
En die anderen? Laat ze (tijdelijk) los. Kun je dat niet? Heb het er niet over met ze. Doen zij dat wel, zeg dan dat je er niet over wilt praten. Beperk je tot koetjes en kalfjes. Die momenten heb je ook hard nodig. Bij mensen zijn waar de focus op wat anders ligt. Ook dat helpt je vooruit.
Zoek mensen op die weten wat het is
Aan wie je niet hoeft uit te leggen. Bij wie je je niet hoeft te verdedigen. Die niet oordelen. Kom naar een ontmoetingsmiddag en ontmoet gelijkgestemden of neem contact op met mij. Niet alleen praat je dan met iemand die het klappen van de zweep kent, maar ook met iemand die jou kan helpen om de impact van deze woorden te minimaliseren en alleen nog maar fijne en respectvolle relaties aan te gaan.
Wil je reageren op dit artikel? Graag. Weet dat het openbaar staat. Je kunt je reactie altijd anoniem, bijvoorbeeld onder een andere naam plaatsen. Je gegevens worden nooit openbaar gemaakt.
https://pixabay.com/nl/photos/vrouw-boos-verdrietig-depressief-863686/ 
https://pixabay.com/nl/photos/spanning-angst-depressie-ongelukkig-2902537/ 
https://pixabay.com/nl/bubbels-zeep-kleuren-ballonnen-2559233/
Dit is zo herkenbaar ,met het lezen alleen al rollen de tranen uit mijn ogen .
Hartelijk dank hiervoor
Heel graag gedaan, Anoniem. Ik ben blij dat ik je hiermee mag helpen.
Warme groet, Willy
Als ik deze tekst les zijn dat alle reacties die ik sinds maanden te horen krijg. Ik ben op zoek wat er gebeurd is, wat er aan de hand is omdat ik vele dingen niet snap en iedereen zegt je moet het niet snappen, je moet het gewoon loslaten. Maar ik heb het gevoel zolang ik het niet begrijp en ik mijn vragen niet beantwoord krijg, kan ik niet loslaten.
Ik weet helemaal niet of mijn ex-man een narcist is en inmiddels heb ik gevoel of ik misschien de narcist ben. Sinds wij uit elkaar zijn blijft altijd rustig en super aardig meestal reageert hij gewoon niet als het onaangenaam voor hem is en ik word bozer en bozer en kan mijn woede niet kwijt.
Een vrouw die zich volgens hem helemaal niet kan reflecteren. Hij is het slachtoffer van mijn woede en zielig gezicht iedere keer. Wat een arme man. Deze aardige man die liegt en bedriegt en zich zijn verantwoording onttrekt omdat zijn vrouw zo boos is en hij niet tegen haar op kan wat heeft hij voor een andere keuze. En de andere mensen zien alleen maar zijn super lieve kant nooit een hard woord altijd zachtjes praten. Wat een arm slachtoffer. En steeds staat er een vrouw paraat die er voor hem klaar staat tegen te heks en zijn boze dochter. Ik weet inmiddels niet meer of ik niet misschien de narcist ben met al mijn woede.
Beste M, dank je wel voor je bericht. Wat je schrijft, is heel herkenbaar. Wanneer de narcist naar buiten toe aardig en charmant is, maar naar jou een heel ander gezicht laat zien, is er sprake van verborgen narcisme. Voor omstanders is dat helemaal niet te begrijpen. Die zien maar één kant. Je benoemt meer gedragingen die binnen het narcisme spectrum vallen: de schuld naar jou omkeren. De zielige partij spelen naar een nieuwe partner waardoor deze hem wil ‘redden’.
Ik kan me voorstellen dat je je afvraagt, of je zelf de narcist bent. Narcisten doen niet aan zelfreflectie. Als je jezelf de vraag stelt of je zelf een narcist bent, is dat zelfreflectie. Het antwoord is dus: nee. En boosheid vind ik niet meer dan logisch nadat je zo behandelt bent en wordt. En het is ook nog eens een onderdeel van het rouwproces. Heb je hulp om hiermee om te gaan?
Warme groet, Willy
Fantastisch artikel. Bedankt hiervoor. Eindelijk erkenning en begrip, want het is zo moeilijk…. Jr krijgt sowieso al nooit erkenning van je nex. En dan laten de meeste mensen in je omgeving, zelfs je eigen zus(sen) je ook niet nog eens vallen, omdat zij niet beseffen/ begrijpen wat er echt aan de hand was/ is.
Graag gedaan, Jolanda, dank voor je warme woorden.
Klopt helemaal. Zo voelt het inderdaad. Waarom nooit eerder gezien dat hij mij zo manipuleerde en kleineerde. En heel veel mensen snappen je niet. Zien alleen een charmante man. Alleen die hem door hebben zien zijn foute kant. Ik doorzie zijn trucjes nu en trap er niet in. Probeer de goede antwoorden te geven en niet mijn gevoelens. Alleen om te laten zien als ik gelukkig ben. Want dat is iets wat hij niet kan hebben . Ik heb nog een lange weg te gaan. Maar door jouw berichtjes en verhalen kom ik er wel. Bedankt. Ik kan financieel geen sessie volgen anders deed ik dat wel.
Het zien en weten is al zo belangrijk, Jolanda. Juist toen je het niet zag, kon je zo gemanipuleerd worden. Nu kun je er wat mee, gelukkig. Ik ben blij dat ik je daar mee mag helpen op deze manier. Warme groet, Willy
Dit stuk kwam ik tegen via LinkedIn en het is zo waar. Ik ben inmiddels alweer een aantal jaren weg bij mijn narcistische ex en het is één en al herkenning wat ik las.
M’n ex was tegenover anderen heel aardig, sociaal, behulpzaam, gezellig en grappig.
Thuis was de sfeer 99% van de tijd om te snijden. Z’n psychische problemen werden op mij afgeschoven en ik was er schuldig aan. Ik werd geslagen, uitgescholden en soms zelfs publiekelijk gekleineerd. Door z’n normaal zo fijne ingang met anderen, zag niemand die nare kant als ik publiekelijk gekleineerd werd en vonden ze het kennelijk dat ik het verdient had.
Zelfs z’n therapeuten geloofde z’n medewerkende houding.
Tot het tijdens een afspraak waarbij ik mee moest fout ging. Veilig thuis erbij. Ik ben uiteindelijk ondergedoken en zo kunnen ontsnappen uit zijn greep.
Ik werk nog steeds hard om mezelf terug te vinden en dat is niet makkelijk.
Toen weinig tot geen hulp van anderen dichtbij me. Nu nog steeds niet. Ik voel de argwaan die er is, omdat het vanaf de buitenkant juist allemaal koek en ei leek.
Terwijl ik onlangs gediagnosticeerd ben met PTSS door de fysieke en mentale mishandelingen van m’n ex.
Dank voor je reactie en openheid, J. Het is inderdaad een hard gelach als de omgeving het niet ziet en je niet steunt. Vandaag mocht ik een training geven aan lotgenoten die onderling herkenning en erkenning vonden. Ze blijven contact onderhouden hierna, waardoor ze in ieder geval mensen hebben waarmee ze er over kunnen praten. Wellicht is dit ook iets voor jou? Ook is praten met een professional een optie (ernaast). Gezien wat je schrijft over je diagnose hoop ik dat je iemand hebt die je daarmee begeleid? Ik wens je alle kracht toe. Warme groet, Willy
Heel herkenbaar allemaal. Mijn ex gooide met een kopje tegen een spiegel waardoor beide kapot ging en zei dat ik het moest opruimen omdat het mijn schuld was. Daarnaast was het zo dat er camera’s in huis hingen (ivm een inbraak die we toen hebben gehad) waarop hij mij in de gaten hield wat ik thuis deed. Als ik aan het lachen was kreeg ik direct een appje wat er zo grappig was.
Een andere ex (het lijkt alsof ik het op mij afroep en het dus aan mij ligt) sloeg deuren kapot wat volgens hem mijn schuld was en waar ik dus nieuwe deuren voor moest betalen. Als hij moe is en om 19.00 uur naar bed ging moest ik ook mee. Als ik dit niet wilde dan kreeg ik te horen dat ik maar lekker met een ander moest appen (snap niet waar dit vandaan komt) en wie weet wat ik overdag allemaal wel niet deed als hij aan het werk was. Een uitspraak van hem mbt het huishouden; daar heb ik jou toch voor. Wel zeggen hoeveel hij van je houdt, maar een paar uur later ruzie en was ik niks meer waard. Ik kon toen veel hebben, maar als het emmertje eenmaal vol was dan kwam alle ellende er uit en was het uiteraard mijn schuld allemaal. Een andere mening hebben over iets kon ik maar beter niet uitspreken. Alles pikken en slikken om escalatie te voorkomen.
De ene relatie heeft 8 jaar geduurd, de ander heeft 3 jaar geduurd. Beide zijn het 11 verspilde jaren en ben je terug bij af. Niemand durven te vertrouwen, niemand in je eigen vertrouwde omgeving laten komen, en bij iedereen die je op straat tegen komt denk je; ben jij ook zo?
Beste C, dank je wel voor je reactie en je openheid. Wat je aangeeft over de gevolgen van dergelijke relaties klopt helemaal: het geeft je een enorme dosis wantrouwen. Ik heb daar een artikel over geschreven, ook over wat te doen. Wellicht heb je er wat aan. Ik wens je alle kracht toe. Warme groet, Willy
Na een vreselijk herstelproces van vier jaar, voel ik me nu sinds een tijdje eindelijk weer mezelf. Ik kan weer lachen, zie weer licht aan het einde van de tunnel en voel me weer sterk genoeg om de uitdagingen aan te gaan die nog voor me liggen. Maar soms knaagt de pijn weer en voel ik de frustraties weer als ik terugdenk aan die hel met omstanders.
Mijn herstelproces was een trauma op zich. Ik vind het zelf belachelijk klinken, maar het was wel zo. Er was niemand in mijn omgeving echt bereid om naar me te luisteren of om er voor me te zijn, zoals vriendinnen doen. Sommige ‘vriendinnen’ verdwenen volledig van de radar zonder daarin duidelijk te zijn en anderen gingen ieder woord dat ik zei van tafel vegen. Ik werd niet geloofd, alles lag aan mij en de lijst van wat er allemaal mis was aan mij volgens hun, werd alleen maar langer. Ik was de schuldige, had alles over mezelf afgeroepen en voor mij heeft het gevoeld alsof iedereen me uitkotste omdat ik eindelijk ging spreken over het misbruik in mijn leven, iets wat ik nog nooit eerder had gedaan. Bij mij is gebeurd wat veel mensen overkomt wanneer ze spreken over misbruik. Het slachtoffer wordt beschuldigd, niet de dader. Ik vind het een trieste en schokkende constatering hoe de maatschappij omgaat met slachtoffers van misbruik, in welke vorm dan ook.
Hoe dan ook, ik werd gewoon totaal niet serieus genomen en man, dat deed pijn. Vriendschappen van 20 en 30 jaar zijn compleet in rook opgegaan. Het doet nog altijd pijn, maar ik probeer mezelf voor te houden dat ik nu alleen nog maar mensen in mijn leven heb die me wél serieus nemen. Bij hun mag ik mezelf zijn.
Dank je wel voor je reactie en je openheid, Em. Victor blaiming of het slachtoffer beschuldigen is vreselijk en her-traumatiserend. Terugkijkend hadden deze personen misschien ook wel een narcistische inslag of persoonlijkheid. Vaak ‘verzamelen’ we er meer om ons heen en kun je ze beter kwijt dan rijk zijn. Desondanks doet het wel pijn, want jij hebt wel te goeder trouw in de relatie geïnvesteerd en nog lang ook, zo te lezen. Fijn dat je ook mensen om je heen hebt waar je wel jezelf mag zijn. Dat is zo belangrijk! Mocht je hulp zoeken bij je verdere herstel, je bent van harte welkom. Warme groet, WIlly